تعمیر بردهای الکترونیک PCB
تعمیر بردهای الکترونیک PCB به تخصص و البته ابزارهای مشخصی نیاز دارد. برای اینکه بتوانید این بردها را خودتان تعمیر کنید باید دانش زمینه‌ای کاملی در مورد نحوه عملکرد این بردها و همچنین مدل‌های مختلف آن‌ها داشته باشید. در نتیجه این فرآیند کاری نیست که هر کسی از عهده آن بربیاید. متخصصین و افرادی که در زمینه تعمیر بردهای الکترونیکی فعالیت می‌کنند نه تنها دانش این کار را دارند بلکه تجربه کافی هم در زمینه تعمیرات بخش‌های مختلف کسب کرده‌اند. علاوه بر این‌ها زمانی که تعمیرات بخش سخت افزاری بردهای الکترونیکی را بیاموزید تازه مباحث برایتان شیرین‌تر و البته هیجان‌انگیزتر به نظر می‌رسند.
آیا شما می‌توانید بردهای مدار چاپی را تعمیر کنید؟
تعمیر بردهای الکترونیکی کاری تخصصی و حساس است. سوالی که برای بسیاری از کاربران پیش می‌آید این است که اصلا چرا باید بردهای مدار چاپی را تعمیر کنند و به این مهارت مسلط باشند؟ دقت کنید افراد محدودی دانش تعمیر بردهای الکترونیکی را دارند. از طرفی مهندسین برقی که از این دانش آگاهی داشته باشند با فرصت‌های شغلی بیشتر و جدیدتری مواجه خواهند شد و این می‌تواند مسیرهای بهتری را در مقابلشان قرار دهد. در نتیجه این مهارت یک مزیت بزرگ در حرفه تخصصی شما به حساب می‌آید.
متاسفانه در دنیای امروزی فرهنگ دور ریختن وسایل بسیار باب شده است. تا جایی که اکثر مردم و مصرف‌کنندگان زحمتی برای استفاده مجدد از قطعات و بخصوص لوازم دیجیتال نمی‌کشند. همین موضوع باعث شده که هر روز حجم وسیعی از لوازم دور ریختنی در تمامی نقاط دنیا جمع‌آوری شود.
جدای از موقعیت‌های شغلی جدید شما می‌توانید با تعمیر و استفاده مجدد از بردهای الکترونیکی چرخه بازیافت و تولید مجدد را تغییر دهید. این یعنی مصرف انرژی و آلودگی کمتر. در نتیجه اگر به لوازم الکترونیکی علاقه دارید می‌توانید با تعمیر این بردها طول عمرشان را بیشتر کنید. همچنین می‌توانید به این کار به عنوان یک سرگرمی نگاه کنید. سرگرمی که شما را با چالش مواجه کرده و در نهایت می‌تواند یک منبع درآمدی مطمئن برایتان باشد.
دقت کنید اگر که می‌خواهید بردهای PCB را تعمیر کنید باید درک کاملی از نحوه عملکرد آن‌ها داشته باشید و بخش‌های جزئی را به خوبی بشناسید.
ما در این مطلب قصد داریم مراحل ساده‌ای از تعمیر بردهای الکترونیکی PCB را بررسی کنیم. همراه ما باشید.
نحوه تعمیر بردهای الکترونیک
فاکتورهای زیادی بر روی سلامت و طول عمر بردهای مدار چاپی تاثیر دارند. اغلب اوقات زمانی که این بردها در معرض رطوبت زیاد، گرما و ولتاژ بالا قرار می‌گیرند نیاز به تعمیر دارند.
قبل از اینکه به سراغ تعمیر بردهای مدار چاپی بروید ابتدا باید تجهیزات و لوازم مورد نیاز را تهیه کنید. برخی لوازم ضروری شامل موارد زیر می‌شوند:
- قیچی
- خودکار
- موچین
- چاقی تیز
- نوار مسی
- سواب پنبه
- گیره کاغذی
- کاغذ سنباده
- پیچ گوشتی
- ابزار لحیم کاری
- الکل مالشی (ایزوپروپیل)
- تفنگ هوای گرم یا همان سشوار صنعتی
در ادامه مراحل تعمیر بردها را دنبال می‌کنیم:
مرحله اول: جدا کردن بخش‌ها یا اجزای آسیب‌دیده
قبل از هر کاری ابتدا باید برد را بر روی میز کار ثابت کنید. بهتر است که در حین تعمیر صفحه مدار حرکت نداشته باشد. بعد از این کار باید بخش‌های آسیب‌دیده و از کار افتاده را پیدا کنید. گاهی اوقات برای این کار باید میزان ولتاژ و سیگنال هر بخش را با استفاده از اسیلوسکوپ بررسی کنید. گاهی اوقات هم تنها کافی است که به دنبال بخش‌های سوخته باشید.
بعد از اینکه قسمت‌های آسیب‌دیده را شناسایی کردید وقت آن است که آن را از مدار جدا کنید. برای جدا کردن این قسمت‌ها باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا ناحیه را با استفاده از سشوار صنعتی گرم کنید. برای این کار سشوار را در فاصله 15 سانتی قسمت آسیب‌دیده نگهدارید.
- بعد از چند ثانیه گرما دادن به بخش آسیب‌دیده وقت آن است که با استفاده از یک موچین قطعه مورد نظر را از برد اصلی جدا کنید. اگر قطعه به سختی جدا می‌شود چند ثانیه دیگر هم به منطقه گرما دهید و دوباره امتحان کنید.
در صورتی که پد برد الکترونیک آسیب دیده باشد شما می‌توانید به کمک یک چاقوی تیز قسمت‌های سوخته را جدا کنید. به علاوه اینکه در فرآیند تعمیر اولویت این است که میزان آسیب به نواحی اطراف یک قطعه خراب را به حداقل برسانید و در عین حال اجزای سوخته یا از کار افتاده را تعویض کنید. در نتیجه باید با صبر و حوصله پیش بروید.
مرحله دوم: پد برد الکترونیک را تمیز کرده و لحیم‌کاری‌های اضافه را جدا کنید
بعد از اینکه قسمت‌های آسیب‌دیده را از برد اصلی جدا کردید وقت آن است که با استفاده از ابزاری دقیق و تیز مانند یک چاقو لحیم‌کاری‌های اضافه را تمیز کنید. اگر برای این کار با استفاده از چاقو آزادی عمل کافی ندارید می‌توانید با استفاده از یک پیچ گوشتی نوک تیز یا حتی کاغذ سنباده کارتان را پیش ببرید. با این حال فرقی نمی‌کند در نهایت از کدام ابزار استفاده می‌کنید، مهم این است که پد برد را به طور کامل تمیز کنید تا جایی که هیچ چیز اضافه‌ای بر روی آن باقی نماند.
مرحله سوم: نوار مسی را بر روی برد قرار دهید
بعد از مراحل تمیزکاری و حذف بخش‌های اضافه نوبت به آن می‌رسد که نوار مسی را کاملا دقیق بر روی قسمتی از بردتان که در حال تعمیر آن هستید قرار دهید. دقت کنید که نوار باید کامل با بخش زیرین خود همپوشانی داشته باشد و حتما بخشی از نواحی اطراف را نیز بپوشاند.
مرحله چهارم: لحیم‌کاری اتصالات را شروع کنید
حالا وقت آن است که لحیم‌کاری را شروع کنید. از اینجا به بعد باید تمام حواس و دقت‌تان را بر روی لحیم‌کاری بگذارید. فراموش نکنید که لحیم‌کاری اشتباه می‌تواند عملکرد کلی مدار را با خطا مواجه کند. در حین لحیم‌کاری این نکات را به یاد داشته باشید:
- همان‌طور که می‌دانید نوار مسی در اثر حرارت بالای لحیم به سرعت ذوب می‌شود. بنابراین برای لحیم زدن بخشی از کار باید مطمئن شوید که این اتصال را در یک حرکت انجام می‌دهید، در غیر اینصورت شروع به لحیم‌کاری نکنید.
- تا جایی که می‌توانید حرارت دستگاه لحیم را پایین بیاورید. از طرفی تا جای ممکن سریع و دقیق باشید تا حرارت کمتری به برد و قطعات اعمال شود. این کار احتمال بروز آسیب‌های آینده را کمتر می‌کند.
مرحله پنجم: محل لحیم‌کاری را بررسی کنید
بعد از اینکه قطعات مورد نظرتان را بر روی برد لحیم کردید با استفاده از یک ابزاری که ته گرد دارد (مانند انتهای یک خودکار) روی محل لحیم کاری را بسابید. با این کار می‌توانید مطمئن شوید که نوار مسی به خوبی به برد متصل شده و قطعات به طور کامل چسبیده‌اند.
مرحله ششم: قطعات مورد نظر را در جای مناسب قرار دهید و آن‌ها را به برد لحیم کنید
تا رسیدن به این مرحله شما موفق شده‌اید که یک برد مدار چاپی را بازیابی کنید. این یعنی برد شما آماده دریافت قطعات و اجزای مورد نظر است. در این مرحله باید قطعات مورد نیاز را درست در جایی که باید قرار بگیرند لحیم کنید. مثل همیشه دقت کنید که باید از کمترین حرارت استفاده کنید تا میزان آسیب به برد و قطعات به حداقل برسد. همچنین حواس‌تان به جای هر قطعه باشد. هر کدام از قطعات کوچک و بزرگ یک برد مدار الکترونیک جای مشخصی دارند.
مرحله هفتم: نوار اضافه را از ناحیه تعمیر شده جدا کنید
آخرین مرحله زمانی است که کارتان با لحیم‌کاری تمام شده و قطعات جدید را سر جای خودشان قرار داده‌اید. سپس باید نوار مسی اضافه را از برد الکترونیکی جدا کنید. برای این کار می‌توانید با استفاده از یک قیچی یا چاقو نوار اضافی را ببرید.
دقت داشته باشید کاری که شما با برد انجام داده‌اید ممکن است کارتان را راه بیندازد، اما به یاد داشته باشید که در واقع این برد هرگز عملکرد کارخانه و اولیه خود را نخواهد داشت. با این حال مدتی برایتان عمر می‌کند.
انتخاب اینکه باید برد را تعمیر کنید یا به سراغ یک برد جدید بروید تا حد زیادی به خودتان بستگی دارد. برای تصمیم‌گیری در مورد این ماجرا باید فاکتورهای زیادی را در نظر بگیرید. از زمانی که می‌خواهید صرف تعمیر کنید تا هزینه‌ای که قصد دارید برای خرید یا تعمیر انجام دهید. در نتیجه مسئله تعمیر یا خرید برای همه به طور یکسان صدق نمی‌کند. در برخی شرایط ممکن است خرید یک برد جدید بهتر از تعمیر آن باشد و برعکس.
نکات پایانی پیرامون تعمیر بردهای الکترونیک
همان‌طور که دیدید تعمیر بردهای الکترونیک به مجموعه‌ای از توانایی‌های سخت و نرم در کنار هم نیاز دارد. فرقی نمی‌کند چقدر تجربه داشته باشید، به هر حال این مراحل سیر یکسانی دارند و باید به ترتیب آن‌ها دنبال کنید. توجه داشته باشید که در حین تعمیر بردهای مدار چاپی هماهنگی یکی از مهم‌ترین فاکتورها است. از دقت و ریزبینی گرفته تا هماهنگی دست و چشم. به علاوه اینکه باید صبر و حوصله زیادی هم به خرج دهید. اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید و سوالات خودتان را مطرح کنید.
سوالات متداول
- حرارت چه نقشی در فرآیند تعمیر بردهای الکترونیک دارد؟
شما می‌توانید با استفاده از سشوارهای صنعتی و گرمای تولیدی آن قطعات متصل به برد را جدا کنید. البته دقت کنید که این حرارت نباید زیاد باشد در غیر این صورت به اجزای سالم و فضای اطراف آن آسیب می‌رساند.
- قبل از لحیم‌کاری چه مراحلی را باید انجام داد؟
مهم‌ترین مراحل قبل از لحیم‌کاری قطعات جدید، جدا کردن بخش‌های آسیب‌دیده و پاک کردن هر گونه سوختگی و آلودگی از برد است.
- چطور می‌توان در تعمیر بردهای الکترونیکی PCB ماهر شد؟
برای اینکه در این کار مهارت کافی بدست بیاورید تنها باید تمرین کنید. تمرین مستمر و منظم باعث شده که تجربه کافی در زمینه تعمیرات بدست بیاورید.
منبع : eeweb
